از کجا متوجه زردی نوزاد شویم ؟

زردی در نوزادان به عنوان یک وضعیت رایج و معمولا بی‌خطر است که در نوزادان تازه متولد شده ایجاد می شود که سبب زرد شدن پوست و سفیده‌ی چشم‌ها می‌شود.
دیگر علائم زردی نوزا که به وضوح قابل مشاهده و تشخیص است شامل موارد زیر می باشد:

۱- زرد شدن کف دست‌ها یا پاها

۲- تیره شدن ادرار که به رنگ زرد تیره تبدیل می شود که این مورد را به راحتی می توانید تشخیص دهید به دلیل این که ادرار نوزاد تازه متولد شده باید بی‌رنگ باشد.

۳- مورد بعدی در خصوص رنگ مدفوع است که مدفوع کم رنگ می شود و در نوزادان تازه متولد شده این مورد باید زرد یا نارنجی باشد.

۴- و در نهایت یکی از مهم ترین علائم که از اصلی ترین ها محسوب می شود، زرد شدن رنگ پوست است.
علائم زردی نوزاد به طول میانگین ۲ تا ۳ روز بعد از متولدن شدن ایجاد می‌شود و ممکن است تمام علائم با هم ظاهر شوند و یا یک الی دو علائم پدیدار شود بستگی به سیستم بدنی نوزاد دارد.
اگر زردی خفیف باشد و هیچ اقدام درمانی صورت نگیرد معمولا تا رسیدن نوزاد به دو هفتگی به صورت خود به خودی درمان برطرف می‌شوند اما با این حال باید نوزاد زیر نظر پزشک متخصص باشد.
معمولا تمام نوزادان در طول ۷۲ ساعت بعد از متولد شدن برای تشخیص زردی مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
اگر علائم زردی در او شناسایی شود که نیازی به آزمایش نیست و تنها لازم است پزشک او را معاینه کند و درجه ی زردی را تشخیص دهد و بر حسب میزان زردی درمان به سرعت آغاز شود.
با اینکه معمولا زردی نوزاد جای نگرانی ندارد اما باید مشخص شود که آیا فرزند شما نیازمند درمان است یا خیر.
این مورد را هم در نظر داسته باشید که اگر وضعیت زردی نوزاد خود را در منزل زیر نظر دارید و متوجه پیشرفت علائم زردی یا کاهش اشتها در او شدید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا مشکلات بدتری برای نوزاد ایجاد نشود.

در این قسمت بپردازیم به دلیل ایجاد زردی نوزاد، که در واقع زردی ناشی از تجمع بیلی‌روبین در خون است، بیلی‌روبین یک ماده‌ی زرد رنگ است که در هنگام پاره شدن گلبول‌های قرمز حامل اکسیژن در بدن، به درون خون آزاد می‌شود و وظیهفه ی تجزیه ی آن ها بر عهده ی کبد می باشد.
دلیل شایع بودن زردی در نوزادان این است که تعداد گلوبول‌های قرمز آن‌ها بالا است و این گلبول‌های قرمز به سرعت تولید و پاره می‌شوند.
نوزادان تا زمانی که به صورت جنین در شکم مادر هستند بیلی روبین اضافه در آن ها توسط مادر تجزیه می شود و زمانی که به دنیا می آید این وظیفه بر عهده ی کبد می شود و چون در اوایل تولد کبد عملکرد درستی ندارد به همطن دلیل به میزان کم تری بیلی روبین را تجزیه می کند.
و هنگامی که نوزاد به ۲ هفتگی می‌رسد، توانایی کبدش در تغییر شکل بیلی‌روبین افزایش پیدا می‌کند و عملکرد صحیحی خواهد داشت. به همین دلیل نوزاد با سپری کردن چند هفته به طور معمول درمان خواهد شد و زردی هم از بین می‌رود.
زردی نوزاد در برخی شرایط نیازی به درمان ندارد که البته این مورد بیش تر در نوزادانی است که به طور خفیف زردی را دارند.
و اما زردی تنها زمانی نیاز به درمان دارد که درجه زردی نوزاد رو به افزایش باشد زیرا بالا بودن بیش از حد درجه زردی نوزاد می‌تواند سبب نفوذ بیلی‌روبین به مغز و در نتیجه، آسیب مغزی شود.
به همین دلیل برای برطرف کردن آن یکی از موثر ترین راه ها استفاده از دستگاه فتوتراپی است که به این روش نور درمانی می گویند.
این دستگاه دارای نور با طول موج معینی است که با تابیدن به بدن نوزاد و نفوذ از پوست او بیلی روبین را تجزیه می کند که در این مسیر تغذیه نوزاد هم بسیار مهم است و با مصرف شیر به اندازه کافی مقداری از بیلی روبین از طریق ادرار دفع خواهد شد.
بیلی روبین اگر به سرعت تحت درمان باشد به سرعت قابل درمان است اما اگر به درمانش توجهی نشود و درجه ی آن در خون نوزاد افزایش یابد در این شرایط پزشک مجبور به تعویض خون در نوزاد می شود چرا که راه های دیگر نمی تواند پاسخگوی مناسبی باشند.
و اما زردی نوزاد یا جاندیس نوزاد اتفاق می‌افتد وقتی مقدار زیادی بیلی‌روبین (Bilirubin)، که یک پیگمان قرمز خون است، در خون نوزاد تجمع می‌یابد.
این ماده برای بدن نوزاد ضار نیست، اما زردی پوست نوزاد را ایجاد می‌کند.
زردی نوزاد معمولاً در چند روز اول پس از تولد ظاهر می‌شود و به طور معمول تا دو هفته بعد از تولد خود بهبود می‌یابد.
شما می‌توانید از زردی نوزاد متوجه شوید با:

۱- مشاهده پوست و چشم‌ها
زردی نوزاد معمولاً از سرخی یا نارنجی در پوست و چشم‌ها شروع می‌شود و به تدریج زردتر می‌شود.

۲- بررسی اطراف دست‌ها و پاها
زردی می‌تواند در اطراف دست‌ها و پاها نیز مشاهده شود.

۳- بررسی پوست‌های تخت کف‌پا
زردی ممکن است در پوست‌های تخت کف‌پا (پوست‌های کف پا و دست) نیز مشاهده شود.

۴- اندازه‌گیری بیلی‌روبین
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین خون نوزاد اقدام کند تا شدت زردی را بررسی کند.
در هر صورت، اگر شما مشتبه به وجود زردی نوزاد خود هستید، بهتر است به پزشک یا متخصص نوزادان مراجعه کنید.
زردی نوزاد ممکن است به علت مشکلات کبدی یا دیگر مشکلات پزشکی باشد و نیاز به ارزیابی و درمان توسط حرفه‌ای متخصص دارد.

چگونه متوجه زردی نوزاد شده و آن را در خانه درمان کنیم ؟

مهم‌ترین نکته در مورد درمان زردی نوزاد این است که در بعضی از موارد ممکن است نیاز به تشخیص و درمان توسط پزشک داشته باشد.
اگر مشتبه به وجود زردی نوزاد خود هستید، بهترین کار این است که به پزشک یا متخصص نوزادان مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی درباره وضعیت نوزاد شما بگیرید و در صورت لزوم، راهنمایی درمانی صحیح را دریافت کنید.
اما به‌طور کلی، برای مدیریت زردی نوزاد در خانه و پیش از مراجعه به پزشک، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:

۱- افزایش مصرف مایعات
اطمینان حاصل کنید که نوزاد شما به مقدار کافی شیر مادر یا شیر نوزاد مصرف می‌کند.
مصرف مایعات کافی به افزایش دفع بیلی‌روبین کمک می‌کند.

۲- ارتقاء تغذیه
اطمینان حاصل کنید که نوزاد شما به مقدار کافی تغذیه می‌شود و تمامی نیازهای او برای رشد و تقویت سیستم ایمنی تأمین می‌شود.

۳- نورپردازی
در مواردی که پزشک تشخیص می‌دهد که نوزاد شما به سطح بالایی از بیلی‌روبین دچار زردی شده است، ممکن است نورپردازی (فوتوتراپی) را توصیه کند.
این روش با استفاده از نورهای خاص به کمک ماشین‌آلات، به خوبی مواد زائد بیلی‌روبین را از بدن نوزاد از طریق پوست تخلیه می‌کند.
در هر صورت، برای تشخیص و درمان دقیق زردی نوزاد، همواره مراجعه به پزشک یا متخصص نوزادان اولویت دارد.
از تلاش‌های خودسرانه و خوددرمانی بپرهیزید و همواره به راهنمایی حرفه‌ای و مشورت پزشکی اعتماد کنید.

چه موقع باید مشاوره پزشکی بگیریم ؟

مشاوره پزشکی باید در موارد زیر جستجو شود:

۱- بیماری‌ها و علائم نامعمول
اگر شما یا کسی از خانواده تان علائم نامعمولی مانند تب بالا و ناگهانی، سردرد شدید، درد شدید، سردرد، تنگی نفس، سرفه خونریزی، تغییرات محسوس در وزن، خواب آلودگی شدید، تغییرات شدید در الگوی خواب یا هرگونه علامتی که نگران‌کننده به نظر می‌آید داشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید.

۲- زردی نوزاد
اگر نوزاد شما دچار زردی شده است و این وضعیت تا یک هفته بعد از تولد بهبود نمی‌یابد یا بسیار شدید است، نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.

۳- اصابت به بیماری‌های معروف
اگر شما یا فردی از خانواده‌تان احتمال اصابت به بیماری‌های معروف و شیوع دارد، باید با پزشک مشورت کنید و اگر آن بیماری نیاز به واکسیناسیون دارد، باید آن را انجام دهید.

۴- بررسی سلامت عمومی
اگر شما احساس می‌کنید که سلامت عمومی تان بهبود نیاز دارد، به عنوان مثال ممکن است احساس خستگی طولانی مدت و ناشی از علل نامشخص، کاهش اشتها، تغییرات شدید در وزن، درد یا ناراحتی مداوم و… به پزشک مراجعه کنید.

۵- مشکلات روانی و روان‌پزشکی
اگر شما یا کسی از خانواده‌تان با مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خواب و رفتاری، تغییرات عاطفی یا هر گونه اختلال روانی دیگر روبرو هستید، نیاز به مشاوره پزشکی و روان‌پزشکی دارید.
به طور کلی، اگر هرگونه نگرانی درباره وضعیت سلامت خود یا دیگران دارید، نباید تردید کنید و هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
اطلاعات و مشاوره حرفه‌ای پزشکان و متخصصان به شما در تشخیص و درمان صحیح و به موقع کمک خواهد کرد.