زردی نوزاد چیست؟

زردی نوزاد در واقع وجود ماده ی رنگی به نام بیلی روبین است که از کیسه صفرا تولید می شود و دلیل این که در اکثر نوزادان وجود دارد این است که کبد در آن ها به دلیل این که ضعیف است عملکرد ضعیفی هم دارد به همین دلیل در برخی شرایط قادر به تجزیه ی این ماده ی رنگی نیست به همین دلیل در خون او به مقدار متغیری وجود دارد که در برخی نوزادان این مقدار قابل کنترل است و به راحتی برطرف می شود اما در برخی دیگر مقدار زیاد است و لازم است توسط روش های پزشکی برطرف شود. زردی یا یرقان نسبتا خطرناک است و این خطر در مواقع بسیار شدیدتر اتفاق می افتد. به طور کلی زردی نوزاد تا پنج روز پس از تولد بروز می دهد و این مورد در تمام نوزادان وجود ندارد و برخی از آن ها درگیر زردی می شوند که خطرناک هم نخواهد بود و با انجام برخی کارها نوزاد به زودی بهبودی کامل را بدست خواهد آورد.

روند بهبودی برای نوزادانی که میزان زردی در آن ها خفیف است تا دو هفته می باشد اما در نوزادانی که این مقدار شدید است روند بهبودی معمولا طولانی تر خواهد بود که این مورد امری کاملا طبیعی است و اصلا جای نگرانی نیست.
هم چنین زردی نوزاد (یا همان زردی ناخندیده)، وضعیتی است که پوست و برخی اجزای بدن نوزاد به طور ظاهری زرد رنگ می‌شوند.
این وضعیت بیماری نیست و برای بسیاری از نوزادان طبیعی است.
زردی نوزاد در حدود ۶۰٪ نوزادان تا یک هفته از تولد شروع می‌شود و به طور معمول تا ۲ هفته به طور خودی خاتمه می‌یابد.
در برخی از موارد، زردی ممکن است بیشتر از دو هفته ادامه یابد و احتیاج به ارزیابی پزشکی داشته باشد.
زردی نوزاد در نتیجه افزایش بیلی‌روبین (یک پیگمان زردرنگ موجود در خون) در بدن نوزاد رخ می‌دهد. این پیگمان به عنوان پسماند قرمزهای خونی که در نوزادان به طور طبیعی ایجاد می‌شود، می‌باشد.
معمولاً کبد نوزاد برای تصفیه این پیگمان از نیمه دوم دوران بارداری استفاده می‌کند.
اما بعضی اوقات، کبد نوزاد به طور کامل عملکرد نمی‌کند و انتقال بیلی‌روبین به صورت کافی صورت نمی‌پذیرد، که در نتیجه باعث زردی می‌شود.
زردی نوزاد در بسیاری از موارد بی خطر است و خود به خود بهبود می‌یابد.
با این حال، در مواردی ممکن است نیاز به ارزیابی و درمان پزشکی داشته باشد، به ویژه اگر زردی شدید باشد، پس از دو هفته ادامه داشته باشد، یا علائم دیگری همراه باشد.
در این صورت، مشاوره و راهنمایی پزشک کودکان شما می‌تواند مفید باشد.

آیا شیر مادر سبب زردی می‌شود؟

بله، شیر مادر می‌تواند به زردی نوزاد مرتبط باشد، اما این موضوع بیشتر در موارد خاص اتفاق می‌افتد و برای اکثر نوزادان عادی نیست.
واکنش زردی نوزاد به شیر مادر به عوامل زیر بستگی دارد:

۱- شیر مادر

در بعضی موارد، ترکیبی از مواد مغذی در شیر مادر می‌تواند سبب افزایش سطح بیلی‌روبین در نوزاد شود.
این مواد مغذی می‌توانند در نظر سنجی و تشدید زردی نوزاد نقش داشته باشند.

۲- شیردادن نامناسب

در صورتی که شیر مادر به نوزاد به میزان کافی تغذیه ندهد و نوزاد خوب به شیر مادر مکمل نشود، می‌تواند به عدم صحت تجزیه بیلی‌روبین در بدن نوزاد و بالا رفتن سطح آن منجر شود.

۳-کمیت شیردهی

زمانی که شیر مادر کمیت بیشتری از آنچه نوزاد نیاز دارد، را ارائه می‌دهد، این می‌تواند بیش از حد متابولیسم بیلی‌روبین را در نوزاد تحریک کرده و زردی را تشدید کند.
مهم است بدانید که در بسیاری از موارد، زردی نوزاد مرتبط با شیر مادر بی‌خطر است و بهبود می‌یابد.
اما در صورتی که شما نگران هستید یا نوزاد علائم دیگری هم دارد، بهتر است با پزشک کودکان خود مشاوره کنید تا اطمینان حاصل شود که هیچ مشکلی وجود ندارد یا زردی نوزاد به عوامل دیگر برمی‌گردد.
به طور معمول، شیر مادر برای نوزادان بسیار مناسب و سالم است و مشکل زردی نوزاد در اکثر موارد مرتبط با شیر مادر به عنوان تنها عامل ایجاد کننده نیست.
در واقع، زردی نوزاد اغلب ناشی از یک ترکیب از عوامل است که ممکن است شامل عوامل زیر باشد:

۱- زردی فیزیولوژیک

این نوع زردی بی خطر است و در حدود ۶۰٪ نوزادان تا یک هفته از تولد شروع می‌شود و به طور معمول تا ۲ هفته به طور خودی خاتمه می‌یابد.
زردی فیزیولوژیک به دلیل فرایند نرمال تخلیص بیلی‌روبین از بدن نوزاد به وجود می‌آید و معمولاً به شدت خطرناک نیست.

۲- زردی مرتبط با شیر مادر

در بعضی موارد، شیر مادر ممکن است عواملی را داشته باشد که زردی نوزاد را تشدید کند.
این مواد ممکن است شامل مواد مغذی خاصی مانند کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها و آنتی‌بادی‌ها باشد.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مصنوعی نسبت به شیر مادر می‌تواند منجر به کاهش زردی نوزاد شود.

۳- تغذیه نامناسب

تغذیه نامناسب می‌تواند تأثیر مستقیمی بر زردی نوزاد داشته باشد.
اگر شیر مادر به نوزاد به میزان کافی تغذیه ندهد و نوزاد خوب به شیر مادر مکمل نشود، ممکن است باعث افزایش سطح بیلی‌روبین در بدن نوزاد شود و زردی را تشدید کند.
در هر صورت، مهم است بدانید که زردی نوزاد معمولاً بی خطر است و در غالب موارد بهبود می‌یابد.
با این حال، در صورتی که نگران هستید یا نوزاد دارای علائم ناگواری دیگری است، بهتر است با پزشک کودکان خود مشاوره کنید تا اطمینان حاصل شود که هیچ مشکل جدی وجود ندارد یا زردی نوزاد به دلایل دیگری برمی‌گردد.

علائم یرقان یا زردی چیست؟

درجه زردی در نوزادان در واقع به عنوان یک شاخص است که برای اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین در خون نوزادان استفاده می‌شود و دارای درجه بندی های مختلفی می باشد و هر درجه میزان بیلی روبین را در بدن نوزاد نشان می دهد.
بیلی‌روبین یک پیگمنت زرد است که در اثر تجزیه هموگلوبین بدن تولید می‌شود. حد طبیعی بیلی‌روبین مقدار معینی دارد که البته یک تا دو واحد ممکن است در هر نوزاد متفاوت باشد که امری طبیعی است. با این حال، برای میزان زردی برای اغلب تست‌ها واحد اندازه‌گیری میلی گرم در دسی لیتر است.
درجه زردی نوزادان بر اساس سطح بیلی‌روبین در خون تعیین می‌شود و معمولاً با استفاده از نمودار مخصوص که علائم پزشکی دارد، بررسی می‌شود.
این نمودار بر اساس سن نوزاد و سطح بیلی‌روبین در خون، میزان زردی قابل قبول را نشان می‌دهد.
هرچند که برای تشخیص دقیق و درمان زردی نوزادان باید به پزشک متخصص مراجعه کنید اما برخی علائم دارد که در نوزادان کاملا مشخص است و اگر نوزادی زردی داشته باشد به راحتی می توانید تشخیص دهید.
علائم زردی یا یرقان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

۱- پوست زرد رنگ

یکی از نشانه‌های اصلی زردی یرقان، تغییر رنگ پوست به زرد است.
این زردی معمولاً از صورت و سپس به سایر قسمت‌های بدن، از جمله چشم‌ها، گردن و دست و پاها، پخش می‌شود.

۲- زردی ابی

در بعضی موارد خاص، زردی می‌تواند بیشتر به رنگ آبی نزدیک باشد، که به آن زردی ابی (cyanosis) می‌گویند.
این نوع زردی نشان از وجود مشکلات جدی‌تر در سیستم تخلیص بیلی‌روبین می‌دهد و نیاز به ارزیابی پزشکی فوری دارد.

۳- دیگر علائم

علاوه بر زردی پوست، ممکن است نوزاد دچار علائم دیگری نیز شود، از جمله:

– خوابیدن زیاد و بی‌حالی

– مشکل در تغذیه و کاهش وزن

– ادرار تیره رنگ یا مدفوع رنگ روشن و خوشبو

– تغییر رنگ چشم‌ها به زرد یا آبی

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
پزشک با انجام ارزیابی کامل و سایر آزمایش‌های لازم می‌تواند علت زردی را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.
هم چنین با برخی آزمایشات مخصوص میزان زردی مشخص می شود که اگر زردی بالای ۱۰ باشد خطرناک است و حتما نوزاد باید تحت مراقبت ویژه ای قرار بگیرد و تحت نظر پزشک نیز قرار بگیرد.
هم چنین درمان زردی بالای ۱۰ ممکن است که بستگی به علت و شدت زردی داشته باشد و تنها پزشک متخصص قادر به تشخیص است. 
برای درمان روش‌های معمولی وجود دارد که از جمله این روش می توان به فتوتراپی با نور آبی و تعویض خون اشاره کرد که البته تعویض خون در مواقع بسیار شدید تر می باشد.
لازم به ذکر است که در این بین وزن مناسب در کودک می تواند درصد ایجاد زردی در او را بسیار کاهش دهد که در دوران بارداری، مادر باید تغذیه مناسبی داشته باشد و بهتر است رژیم سالم خوری هم در کنار تغذیه مناسب قرار دهد تا نوزاد به دنیا آمده هم در سلامت کامل باشد و هم وزن مناسبی داشته باشد.