آیا پوست نوزاد تازه متولد شده شما زرد به نظر می رسد؟
بله، برای برخی از نوزادان تازه متولد، ظاهر زردی در پوست مشاهده میشود که به آن “زردی نوزادی” یا “جاندیس نوزادی” میگویند.
زردی نوزادی ناشی از مقدار زیادی بیلیروبین است که در خون نوزاد وجود دارد.
بیلیروبین نیروزی ماده رنگی طبیعی قرمز رنگ خون است که پس از تجزیه هموگلوبین در کبد تولید میشود و با استفاده از صفرا ترشح میشود.
در صورتی که کبد نوزاد به طور کامل بیلیروبین را برطرف نکند یا در معده نوزاد آن ذخیره شود، میتواند زردی نوزادی را ایجاد کند.
زردی نوزادی معمولاً در چند روز اول پس از تولد شروع میشود و در طی 1 تا 2 هفته به تدریج کاهش مییابد.
با این حال، اگر زردی نوزاد شدید یا طولانیمدت باشد، پزشک شما باید ارزیابی کند و در صورت لزوم درمان مناسب را تجویز کند.
بنابراین، در صورتی که پوست نوزاد تازه متولد شما زرد به نظر میرسد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا وضعیت نوزاد شما را ارزیابی کند و نیازی به درمان داشته باشد یا خیر. زردی در نوزادان یکی از شایع ترین بیماری ها است که بدو تولد در آن ها ایجاد می شود و حتی درصد زیادی از نوزادانی که در زمان طبیعی زایمان به دنیا آمدهاند، در طول یک یا دو هفته ی اول زندگی، مقداری زردی در آن ها دیده می شود که بیش تر این مورد در پوست و ظاهر آن ها نمایان می شود و نام دیگر زردی هم یرقان می باشد اگر بخواهیم واقعیت در لین بیماری را اعلام کنیم این است که تمام نوزادان تا حدی زردی دارند، اما ممکن است همیشه قابل مشاهده نباشد.
به این معنی که برخی نوزادان درجه زردی بسیار کمی دارند که اصلا ممکن است نمایان نباشد و در برخی دیگر این درجه بسیار بالاست و به وضوح مشخص است که برای بیش تر نوزادان، این یک عارضۀ موقتی و بیخطر است و خودبهخود یا با درمانهای ساده درمان می شود اما اگر درجه ی زردی بالا باشد لازم است که حتما جدی گرفته شود و حتی دربرخی موارد هم می تواند خطرناک باشد.
زردی بیش تر در نوزادانی ایجاد می شود که مستعد عوامل زیر هستند:
۱- مورد اول که از مهم ترین ها است نابالغ بودن کبد در نوزاد است که این اتفاق در واقع بیش تر برای نوزادانی که نارس هستند ایجاد می شود و هنگامی که کبد رشد کامل و جامعی نداشته باشد قادر به تجزیه ی کامل بیلی روبین نخواهد بود به همین دلیل بیلی روبین اضافی وارد خون نوزاد می شود و در نهایت زردی ایجاد می شود.
۲- مورد دوم می تواند ناشی از ارث و ژنتیک باشد که در موارد خاصی این اتفاق می افتد و زردی هم می تواتد ارثی باشد و هم در اثر اختلالات ژنتیکی نوزاد برخی اعضا رشد کامل نداشته باشند.
۳- اگر در نوزاد تازه متولد شده کبودی دیده شود، نوزاد به زردی مبتلا است.
تشخیص میزان و درجه ی زردی بسیار مهم است و پزشک با توجه به این درجه و میزان راهکارهایی را ارائه می دهد که البته در مواقع شدید استفاده از دستگاه زردی که فتوتراپی نام دارد و هم چنین تعویض خون می باشد.
هم چنین زردی در طول ۲۴ ساعت اول تولد نوزاد میتواند توسط عارضههای جدی مثل اختلالات کبد، مثانه و روده و حتی برخی بیماری های خاص ایجاد شود و یکی دیگر از دلایل عمده که نسبت به سایر دلایل امکان وجود داشتن آن کم تر است ناسازگار بودن Rh خون جنین و مادر است که پس از به دنیا آمدن نوزاد ایجاد زردی زا می کند و تشخیص این مورد به دلیل نادر بودن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد و حتما باید این مسئله جدی گرفته شود.
علت زردی در نوزادان تازه متولد شده
زردی نوزادی یا جاندیس نوزادی معمولاً ناشی از افزایش بیلیروبین در خون نوزاد است.
بیلیروبین یک ماده طبیعی و ناشی از تجزیه هموگلوبین در سلولهای قرمز خون است. این ماده توسط کبد نوزاد برطرف میشود و با صفرا ترشح میشود.
اگر فرایند برطرف کردن بیلیروبین توسط کبد نوزاد به درستی انجام نشود، سطح بیلیروبین در خون بالا میرود و زردی نوزادی را ایجاد میکند.
دلایل زردی نوزادی عبارت است از:
۱- زردی فیزیولوژیک
این نوع زردی بیشترین شیوع را دارد و معمولاً در 2 تا 3 روز اول پس از تولد شروع میشود و تا 1 یا 2 هفته به تدریج کاهش مییابد.
زردی فیزیولوژیک ناشی از رشد سلولهای قرمز خون بیش از حد در نوزاد است که کبد هنوز نمیتواند بیلیروبین را به میزان کافی برطرف کند.
۲- زردی پیشرونده
این نوع زردی کمی بیشتر از زردی فیزیولوژیک استمرار دارد و معمولاً در هفته اول پس از تولد شروع میشود.
دلیل آن ممکن است به علت پختگی ناکافی کبد یا دیگر علل مرتبط با کبد باشد.
۳- زردی مصنوعی
این نوع زردی در نوزادانی که در بخش مراقبتهای ویژه بستری شدهاند و به بیلیروبین پرتوتراپی (فوتوتراپی) تحت تابش نور زرد قرار گرفتهاند، دیده میشود.
تابش نور زرد باعث کاهش سطح بیلیروبین در خون میشود.
۴- زردی پاتولوژیک
این نوع زردی نادر است و ممکن است نشانگر مشکلات جدی مرتبط با کبد، سیستم صفراوی یا سلولهای قرمز خون باشد.
نیاز است که پزشک نوزاد را برای تشخیص و درمان مناسب بررسی کند.
مهم است که زردی نوزاد را با پزشک خود مطرح کنید تا علت آن مشخص شود و در صورت لزوم اقدامات درمانی صورت بگیرد.
علائم زردی در نوزاد تازه متولد شده
علائم زردی نوزاد تازه متولد میتواند در خصوص موارد زیر باشد:
۱- ظاهر زردی پوست
پوست نوزاد، به ویژه در مناطقی مانند صورت، چشمان، دستها و پاها، زرد به نظر میرسد.
در برخی موارد، زردی ممکن است به سایر مناطق بدن نیز گسترش یابد.
۲- زردی بیشتر در ساعات اولیه پس از تولد
زردی معمولاً در روزهای اول پس از تولد ظاهر میشود و میتواند در طی چند روز به تدریج افزایش یابد و سپس کاهش یابد.
۳- تغییر رنگ چشمها
رنگ چشمهای نوزاد به طور واضح زردتر به نظر میرسد.
۴- رفتار نوزاد
زردی نوزاد معمولاً همراه با رفتار طبیعی است و نوزاد عموماً سالم و فعال است.
اما در موارد زردی شدید و نادرست، نوزاد ممکن است خوابیده و خموش باشد و تغذیه نامنظم داشته باشد.
جالب است بدانید که در طی حاملگی کبد مادر بیلی روبین جنین را دفع می کند و این دفع به صورت کامل و اصواس اتفاق می افتد اما بعد از تولد به دلیل این که مدت زمانی طول می کشد تا کبد نوزاد فعالیت خود را آغاز کند و بیلی روبین را بتواند دفع کند در این میان بیلی روبین به مقدار بسیار کم داخل خون دفع می شود اما به دلیل این که مقدار بیلی روبین کمی زیاد است در خون باقی می مانند که در این حالت تجمع رنگدانه در خون نوزاد ایجاد می شود و در زیر پوست و سفیدی چشم رسوب می کند و نوزاد زردی می گیرد که اگر کبد نوزاد اختلالی هم داشته باشد این میزان بیش تر خواهد بود که حتما لازم است زیر نظر پزشک متخصص قرار بگیرد تا درمان سریع تر انجام شود.
هم چنین اگر نوزاد تغذیه ی کافی نداشته باشد و از شیر مادر به خوبی تغذیه نکند هم دچار زردی می شود.
حال بپردازیم به علت این موضوع که چگونه تغذیه ناکافی در نوزاد زردی ایجاد می کند که دلیل این است اگر سطح مایعات در بدن نوزاد نا کافی باشد می تواند موجب غلیظ شدن خون شود و به دلیل وجود بیلی روبین در خون احتمال بالا رفتن سطح بیلی روبین خون نوزاد افزایش می یابد پس اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می شود و هنوز شیر کافی ترشح نمی شود که نوزاد استفاده کند، احتمال دارد که زردی سریع تر ایجاد شود و حتی در درجه ی شدیدتری نیز باشد گه در نوزادان شیر خشکی هم این موضوع به همین شکل است و در هر دو حالت تغذیه و میزان شیر مصرفی باید کافی برای نوزاد و بدن او باشد.
اگر فک می کنید که میزان شیرتان برای نوزاد کافی نیست و نوزاد را سیر نمی کند حتما این موضوع را با پزشک درمیان بگذارید تا راه حلی را ارائه دهد چرا که در صورت بی توجهی عواقب بدتری خواهد داشت و در برخی مواقع پزشک صلاح می داند که نوزاد باید از شیر کمکی استفاده کند.
توجه به این مسائل در خصوص نوزادان از اهمیت بالایی برخوردار است.
در هر صورت، در صورتی که زردی در نوزاد تازه متولد شده مشاهده میشود، مهم است به پزشک خود مراجعه کنید.
پزشک شما میتواند با انجام ارزیابی بالینی و آزمایشهای تکمیلی، علت زردی را تشخیص دهد و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.